01.11.2024

Միջին դպրոց

«Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիր

Սառցաբեկորների մասին․ թարգամանություն ռուսերենից։ Բնագիտատեխնիկական ստուգատես

«Այսբերգ» բառը գերմաներենից նշանակում է «սառցե լեռ»: Այսբերգը ձեւավորվում է Արկտիկայի եւ Անտարկտիդայի սառույցի դարակներից սառույցի խոշոր բլոկի կոտրման արդյունքում: Քանի որ սառույցի խտությունը 920 կգ / մ3 է, իսկ ծովի ջրի խտությունը մոտավորապես 1025 կգ / մ3 է, սառցաբորի ծավալների 90% -ը ջրի տակ է:

Հետաքրքիր է, որ այս սառույցից հսկաները անցնում են հսկայական հեռավորություններ: Օրինակ, Արկտիկայի սառցաբեկորները գրեթե հասնում են Բերմուդյան կղզիներ, տեղակայված 4000 կմ հեռավորության վրա: Սակայն Անտարկտիկայի սառցաբեկորները կարելի է տեսնել Բրազիլիայի Ռիո դե Ժանեյրո քաղաքի տարածքում: Դա Անտարկտիկայի ափերից ավելի քան 5000 կմ են հեռավորության վրայեն:

Մի քանի այսբերգներ  ունեն մեծ չափեր։Օրինակ, 2000 թվականին Ռոսսի սառձադաշտից պոկվեց մի մեծ այսբեռբժգ որի մեծությունը հասնում էր 10 000 քառակուսի կիլոմետրի։Ահռելի մեծ սառցե դարակները,լողացող օվկիանոսով մեծ վտանգեն նավերի համար։Բոլորին է հայտնի անգլիական մարդատար «Տիտանիկ» լայների  ողպերգական ճակատագիրը,որը 1912 թ․-ի ապրիլի 14 բախվեց այսբերգի։Այդ կոտոստրոֆայում մահացավ մոտավորապես 1500 մարդ։Ինչ որ ժամանակ անց ստեղծվեց Միջազգային փրկարարական կետ,որը նկատում էր Ասյբերգները և զգուշացնում նավերին հնարավոր բախման մասին։Ֆինանսավորում են փրկարարական կետը 17 պետություն։Հետաքրքիր է,որ փրկարարների աշխատանքի սկսելուց հետո այսբերգների պատճառով ոչ մի մարդ չի մահացել։

Անտարկտիդայի ափամերձ ջրերում մշտապես լողում են շուրջ 100 հազար սառույց: Թարմ ջրի պարունակության համաձայն նրանք գերազանցում են բոլոր գետերն ու լճերը: Այս ջրի օգտագործման համար նախագծեր են մշակվում չոր հողերի ոռոգման համար: Այդ նպատակով նախատեսվում է տեղափոխել սառցադաշտեր երկար հեռավորության վրա հատուկ հեծանվով: Սառնամանիքից ջրից օգտվելու այլ բնօրինակ միջոցներ կան: Կանադական մեկ ընկերություն արտադրում է խմելու ջուր, Նյուֆաունդլանդի ափին ընկած ձմերուկի հալված հատվածներից: Արտադրողները համոզված են, որ սա մաքուր ջուրն է աշխարհում, քանի որ սառույցի սառցաբեկորի միջին տարիքը 12 000 տարի է:

Աղբյուր